Επιδημιολογία 

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Η Επιδημιολογία είναι βασική επιστήμη της Δημόσιας Υγείας. Μελετά την κατανομή νοσημάτων και νοσηρών καταστάσεων στον ανθρώπινο πληθυσμό, καθώς και των παραγόντων που διαμορφώνουν την κατανομή αυτή. Σκοπός της Επιδημιολογίας είναι ο έλεγχος και η πρόληψη των ασθενειών, μέσω της καταγραφής και αξιολόγησης της κατανομής και της εξέλιξής τους στην κοινότητα, καθώς και των παραγόντων που διαμορφώνουν και επηρεάζουν τις ασθένειες. Σκοπός του μαθήματος είναι η ανάπτυξη της έννοιας της Επιδημιολογίας, ως επιστήμης απαραίτητης για την ολοκληρωμένη αξιολόγηση της υγείας της ανθρώπινης κοινότητας, στα πλαίσια της οποίας ασκείται η προληπτική και θεραπευτική ιατρική. Η αναλυτική παρουσίαση των μεθόδων της Επιδημιολογίας, των τρόπων μέτρησης και αποτύπωσης της υγείας, της νοσηρότητας, της θνησιμότητας του πληθυσμού στοχεύουν στην απόκτηση δεξιοτήτων στη χρήση και αξιολόγηση των βιοστατιστικών δεδομένων, στην απόκτηση ικανότητας σχεδιασμού και εκτέλεσης μιας επιδημιολογικής έρευνας, στη δυνατότητα ανάπτυξης προτάσεων Πολιτικής Δημόσιας Υγείας. Όταν οι φοιτητές θα έχουν ολοκληρώσει το μάθημα θα είναι σε θέση:

• Να γνωρίζουν τις βασικές ερευνητικές μεθόδους της αναλυτικής επιδημιολογίας.
• Να αναγνωρίζουν και να κατανοούν τους δείκτες υγείας, καθώς και να τους εφαρμόζουν στη μέτρηση υγείας.
• Να αξιοποιούν τους δείκτες υγείας στον σχεδιασμό, οργάνωση και λειτουργία των Υπηρεσιών Υγείας.
• Να γνωρίζουν και να χρησιμοποιούν τα εργαλεία της Επιδημιολογίας, τα είδη των επιδημιολογικών ερευνών, προοπτικές, ασθενών μαρτύρων, συγχρονικές έρευνες
• Να σχεδιάζουν και να εκτελούν κλινική έρευνα
• Να αναγνωρίζουν, καταγράφουν, περιγράφουν επιδημιολογικά δεδομένα.
• Να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν επιδημιολογική έρευνα.
• Να γνωρίζουν και να χρησιμοποιούν σύγχρονα εργαλεία αναζήτησης και ανάκτησης. σημαντικών επιστημονικών πληροφοριών από το χώρο των βιοϊατρικών επιστημών.
• Να γνωρίζουν και να πραγματοποιούν συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις.

 

Γενικές Ικανότητες

Το μάθημα αποσκοπεί ο πτυχιούχος να αποκτήσει ικανότητες σε θέματα:

• Κατανόησης της αναγκαιότητας, σημαντικότητας της μελέτης της συχνότητας των νοσημάτων, μεταδοτικών και μη μεταδοτικών, καθώς και της μελέτης των συσχετίσεων των νοσημάτων με διάφορους παράγοντες
• Αναζήτησης, ανάλυσης και σύνθεσης δεδομένων και πληροφοριών με τη χρήση των εργαλείων της επιδημιολογικής έρευνας
• Χρήσης των εργαλείων της συστηματικής ανασκόπησης και Μετα-ανάλυσης
• Διεξαγωγής μελετών με σκοπό την προαγωγή της έρευνας και παραγωγής σημαντικής γνώσης, εφόσον ο φοιτητής, γνωρίζοντας βασικές αρχές μεθοδολογίας της έρευνας, θα μπορεί με ορθολογικό και επιστημονικό τρόπο να διεξάγει μελέτες
• Κατανόησης της σημαντικότητας και χρησιμότητας των δεικτών υγείας στην παρακολούθηση, πρόβλεψη μελλοντικών αναγκών, στην ικανότητα στοχοθεσίας και στην αξιολόγηση των εφαρμοζόμενων Πολιτικών Δημόσιας Υγείας , μετά την αφομοίωση των εννοιών της υγείας, των παραγόντων που επηρεάζουν την υγεία, των αναγκών υγείας και των δεικτών υγείας

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1. Ενότητα 1: Εισαγωγή στην Επιδημιολογία. Σκοποί – Σημασία στη Δημόσια Υγεία
2. Ενότητα 2: Χαρακτηριστικά και εφαρμογές Περιγραφικής Επιδημιολογίας
3. Ενότητα 3: Χαρακτηριστικά και εφαρμογές Αναλυτικής Επιδημιολογίας
   Μορφές Επιδημιολογικής Έρευνας, Προοπτική Έρευνα,
4. Ενότητα 4: Χαρακτηριστικά και εφαρμογές Αναλυτικής Επιδημιολογίας
   Μορφές Επιδημιολογικής Έρευνας, Ασθενών-μαρτύρων, Συγχρονική Έρευνα
5. Ενότητα 5: Σχεδιασμός και Εκτέλεση Επιδημιολογικής Έρευνας Ι
6. Ενότητα 6: Σχεδιασμός και Εκτέλεση Επιδημιολογικής Έρευνας ΙΙ
   Ερωτηματολόγιο – Εφαρμογές – Ασκήσεις
7. Ενότητα 7: Δημογραφικοί Δείκτες, Μέτρηση Επιπέδου Υγείας
   Δείκτες Υγείας
8. Ενότητα 8: Δειγματοληψία – Τρόποι Συλλογής Δείγματος – Είδη Δειγματοληψιών
9. Ενότητα 9: Αρχές Αναλυτικής Επιδημιολογίας, Πίνακες Συνάφειας
   Σχετικός Κίνδυνος – Αποδοτέος Κίνδυνος
   Συγχυτικοί παράγοντες
10. Ενότητα 10: Αξιολόγηση Συστηματικών Σφαλμάτων στις Επιδημιολογικές Μελέτες
11. Ενότητα 11: Κλινική Επιδημιολογία
    Ευαισθησία, Ειδικότητα, Διαγνωστική Αξία
    Επιδημιολογικοί Σχεδιασμοί των Κλινικών Μελετών
    Κλινικές μελέτες – Αξιολόγηση Συστηματικών Σφαλμάτων
12. Ενότητα 12: Σύγχρονα μέσα – Τρόποι αναζήτησης επιστημονικής βιβλιογραφίας με τη βοήθεια
    σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων
13. Ενότητα 13: Συστηματική ανασκόπηση και Μετα-ανάλυση

 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Ι. Γραπτή τελική εξέταση (100%) που περιλαμβάνει:
– Ερωτήσεις σύντομης απάντησης
– Επίλυση προβλημάτων
– Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής
Για την επιτυχή ολοκλήρωση απαιτείται βαθμός τουλάχιστον 5/10.

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Saracci R (2022) Επιδημιολογία: μια σύντομη εισαγωγή. Εκδόσεις Παπαδόπουλος
2. Higgins J, Thomas J (2021) Cochrane Handbook for Systematic Reviews of Interventions. Version 6.2. Διαθέσιμο στο https://training.cochrane.org/handbook/current
3. University of Bern. (2021) Strengthening the reporting of observational studies in epidemiology (STROBE) Διαθέσιμο υλικό στο https://www.strobe-statement.org/
4. Σαράφης Π., Μπαμίδης Π. (2020) Υπηρεσίες Υγείας. Συστήματα και Πολιτικές. Εκδόσεις “Broken Hill Publishers LTD”.
5. Triola MM, Triola MF, Roy J. (2021) Βιοστατιστική των Επιστημών Βιολογίας και Υγείας. Εκδόσεις Π.Χ, Πασχαλίδης-Broken Hill Publishers Ltd.
6. Liberati A, et al. (2009) The PRISMA statement for reporting systematic reviews and meta-analyses of studies that evaluate health care interventions: explanation and elaboration. J Clin Epidemiol.,62(10),e1-34.
7. Lash T.L., VanderWeele T.J., Haneuse S., Rothman K.J. (2020) Modern Epidemiology 4th edition. Wolters Kluwer.
8. Webb P., Bain C., Page A. (2018) Essential Epidemiology. An introduction for Students and Health Professionals. Cambridge University Press. 3rd Edition
9. Giesecke J. (2017) Modern Infectious Disease Epidemiology, CRC Press. Taylor & Francis Group.
10. Γαλάνης Π. (2017) Μεθοδολογία της έρευνας στις επιστήμες υγείας. Εκδόσεις Κριτική
11. Olsen J., Greene N., Saracci R., Trichopoulos D.(2015) Teaching Epidemiology: a Guide for Teachers in Epidemiology, Public Health and Clinical Medicine. 4th Edition. Oxford University Press.
12. Γαλάνης Π. (2013). Βασικές αρχές αναζήτησης βιβλιογραφίας στο PubMed. Νοσηλευτική, 52(1), 25-34.
13. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (2012). Principles of Epidemiology in Public Health Practice. Third Edition. October 2006. Updated May 2012.
14. Aschengrau A., Seage G. (2012) Επιδημιολογία. Eκδόσεις Πασχαλίδης (επιμέλεια Α. Χατζάκης).
15. Farmer R., Lawrensen R., Miller D. (2011) Επιδημιολογία και Ιατρική Δημόσιας Υγείας, 5η έκδοση Lecture Notes. Εκδόσεις Παρισιάνου.
16. Τριχόπουλος Δ., Λάγιου Π. (2011) Γενική και Κλινική Επιδημιολογία, Εκδόσεις Παρισιάνου, Αθήνα.
17. Γαλάνης Π., Σπάρος Λ. (2010) Εγχειρίδιο Επιδημιολογίας. Εκδόσεις Βήτα.
18. Γαλάνης Π. (2009), Συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση. Αρχ Ελλ Ιατρ, 26, 826−841.
19. Borenstein M, Hedges L.V., Higgins J.P.T., Rothstein H.R. (2009) Introduction to Meta-analysis. John Wiley & Sons, Ltd.
20. Moreira P.K. (2007) Public Health Policy in Action. Framework for a new rhetoric of persuasion. Book Surge Publishing.
21. Κορνάρου Ε., Ρουμελιώτη Α. (2007) Η Δημόσια Υγεία στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Θέματα Επιδημιολογίας Μεθοδολογίας της Έρευνας και Στατιστικής. Ενότητα : Μεθοδολογία Επιδημιολογικής Έρευνας, Εκδόσεις Παπαζήσης.
22. Ανδριώτη Δ., Ρουμελιώτη Α. (2007) Δημογραφία, Δημόσια Υγεία και Πολιτική Υγείας, Εκδόσεις Παπαζήσης.
23. Haynes R.B., Sakhett D.L., Guyatt G.H., Tugwell P. (2005) Clinical Epidemiology. How to Do Clinical Practice Research, Lippincott Williams and Wilkins, A Wolters Kluwer Company, New York.
24. Pagano M., Gauvreau K. (2000) Principles of Biostatistics. Duxbury Press. 2nd edition.
25. Ιωαννίδης Ι.Π.Α. (2000) Αρχές Αποδεικτικής Ιατρικής. Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας. Αθήνα.
26. Mausner J., Bahn A. (1985) Epidemiology. An Introductory Text. W.B. Saunders Company 2nd edition.